Is mijn computer veilig?

Gezien de vorderingen in de beveiligingstechnologie en het toenemend bewustzijn van computergebruikers over mogelijke bedreigingen zowel online als offline en hoe die zo klein mogelijk te maken, lijkt het goede het momenteel van het kwade te winnen. Niettemin rapporteerde meer dan 50 procent van de bedrijven die in 2008 aan een onderzoek over veiligheid en algemeen computergebruik deelnamen dat er het afgelopen jaar een of meer keren sprake was geweest van ‘onbevoegd computergebruik’. (Voor de duidelijkheid moet erbij worden gezegd dat veel van de respondenten grote bedrijven met duizenden computers waren.) De resultaten suggereren niet dat al deze computers werden aangevallen, want dat was bij lange na niet het geval. Maar de bevindingen geven wel aan dat beveiliging een grootschalig probleem is dat veel mensen die computers beheren tot op zekere hoogte aangaat. Wanneer mensen het tegenwoordig over bedreigingen van de veiligheid hebben, doelen ze meestal op virussen, wormen en spyware. Begrijpen hoe deze programma’s werken is essentieel om ze van uw computer en het netwerk vandaan te houden.

Virussen, wormen en spyware

- Een virus is een stukje code dat zichzelf repliceert door zich aan een ander object vast te hechten. Een virus hoeft geen nieuw programma te zijn; in de praktijk zijn veel epidemieën van schijnbaar nieuwe virussen feitelijk herschreven en opnieuw verpakte versies van oude viruscode. Wanneer een virus een Windows-computer besmet, kan de booswicht het register aanvallen, systeembestanden vervangen en emailprogramma’s overnemen bij zijn pogingen om zichzelf te repliceren. De lading van het virus is het destructieve gedeelte van de code. In het afgelopen decennium werden virussen geschreven om gegevensbestanden te vernietigen of te beschadigen, geïnstalleerde programma’s te wissen of het besturingssysteem zelf schade te berokkenen.

- Een worm is een onafhankelijk programma dat zichzelf repliceert door zichzelf via het netwerk van de ene computer naar de andere te kopiëren, gewoonlijk via bijlagen van e-mailberichten. Veel hedendaagse wormen bevatten eveneens viruscode die gegevens kan beschadigen of zoveel systeembronnen verbruikt dat het besturingssysteem onbruikbaar wordt.

- Spyware is een term waarmee oorspronkelijk werd gedoeld op software die een internetverbinding gebruikte zonder kennis of toestemming van de gebruiker. Al gauw werd er ook adware onder verstaan, door adverteerders gesponsorde software die meestal de surfgewoonten van gebruikers bijhoudt en aan de adverteerder rapporteert. Momenteel wordt de term in een veel breder verband gebezigd als een overkoepelende term voor veel typen potentieel ongewenste software. Sommige van die programma’s dringen de gebruiker pop-ups op, andere leiden Internet Explorer om naar een andere zoekmachine of een andere startpagina dan u hebt gespecificeerd en weer andere vervangen de advertenties op de webpagina’s die u bezoekt door hun eigen advertenties.  

- Trojan horses  zijn volgens ons het schadelijkst. Deze vorm van spyware treedt op als stiekeme server en probeert de controle over uw computer over te nemen zonder dat u dit in de gaten heeft. Een opvallend Trojan horse programma welke aan het eind van 2008 circuleerde, was een programma dat de activiteiten van gebruikers volgde om accountnummers en wachtwoorden voor makelaardijaccounts te onderscheppen, om ze vervolgens kaal te plukken. Net als de oude Grieken een Trojan horse gebruikten om Troje binnen te dringen, zo vermommen Trojan horse-programma’s zich als goedaardige programma’s en proberen ze goedgelovige gebruikers ertoe over te halen om ze te installeren. Computers die door Trojan horse-programma’s zijn overgenomen, worden wel zombies genoemd. Legertjes van deze zombies kunnen bijvoorbeeld worden gebruikt om verlammende aanvallen tegen websites te ondernemen. Of om wat tegenwoordig vaker voor komt, uw computer te gebruiken als spam zend machine.

Spyware kunt u omschrijven als  ‘elk programma dat wordt geïnstalleerd zonder de volledige toestemming van de gebruiker, vaak op bedrieglijke manieren, met het doel om te adverteren, privé-informatie te vergaren of de configuratie van de computer zonder expliciete toestemming van de gebruiker te wijzigen’. 

Computervirussen

Computervirussen ontstonden in de jaren tachtig, toen ze gewoonlijk werden overgebracht via besmette diskettes. Tegenwoordig breekt een virus sneller uit en is de verwoestende kracht groter vanwege de alomtegenwoordigheid van Windows, populaire e-mailprogramma’s als Microsoft Outlook en Outlook Express (de voorganger van Windows Mail) en de onweerstaanbare populariteit van het Internet. Ook de virusschrijvers zijn gewiekster geworden en voegen nu set-uproutines, geavanceerde versleuteling, downloadbare invoegprogramma’s en automatisch updates via het web aan hun repertoire toe. Polymorfe virussen kunnen mutaties produceren wanneer ze nieuwe hostbestanden besmetten, waardoor het moeilijker wordt om ze te ontdekken en de computer te ontsmetten, aangezien geen twee exemplaren van het virus er hetzelfde uitzien.

stealth-virussen

Een nieuwe klasse van de zogeheten stealth-virussen kan zichzelf zodanig vermommen dat geïnstalleerde antivirussoftware ze niet kan ontdekken. Als u in het virusmilieu de weg weet, vindt u wijs-en-kliksoftware om virussen te maken, waarmee zelfs een niet programmeur een volledig functioneel destructief virus kan ontwikkelen. Veel virussen en wormen verspreiden zich door zich aan e-mailberichten te hechten en vervolgens alle e-mailadressen langs te gaan die ze op de computer kunnen vinden. Sommige schrijvers wikkelen de viruscode in een uitvoerbaar bestand dat zich als een onschuldig presentje vermomt, bijvoorbeeld een geanimeerde groet. Wanneer het slachtoffer de bijlage opent, wordt het geanimeerde bestand in zijn of haar venster afgespeeld om de virusactiviteit aan het oog te onttrekken. Andere in e-mailbijlagen verborgen virussen proberen hun ware identiteit te verbergen door een extra bestandsnaamextensie aan de besmette bijlage te plakken. Deze strategie vertrouwt erop dat de beoogde slachtoffers de standaardinstellingen van Windows Verkenner hanteren, waarbij de extensies van bekende bestandstypen worden verborgen. Wanneer de bestandsnaamextensies zijn uitgeschakeld, lijkt de bijlage een onschadelijk Word-document en zal een onnadenkende ontvanger het bestand sneller openen.

Tot zover deze uitleg over de verschillende soorten van virussen, wormen en spyware waarmee u mee te maken krijgt als u surft op het Internet of gebruikt maakt van een email account. Op de pagina --- gratis virusscanners --- kunt u een keuze maken uit de beste scanners die er op dit moment gratis te krijgen zijn. Met behulp van deze scanners kunt u uw computer vrij houden van de meest moderne virussen.